Diversiteit, de drijvende kracht achter het Brusselse ondernemerschap in tech

De beste barometer van het innoverend potentieel van een maatschappij? Dat is interactie en meer bepaald de mate waarin deze complex en waardevol is. En maatschappij waarin er interactie met een groeiend lexicaal domein is, is een maatschappij die evolueert, creëert en nieuwe ontdekkingen doet. Brussel, de tweede meest multiculturele stad ter wereld (na Dubai) is een smeltkroes van ideeën, talen, interesses, vaardigheden en sociale achtergronden. Naast diversiteit herbergt Brussel ook een waaier aan ideeën, idealen en debatten.

Een objectieve observatie die ons terecht voor de volgende vraag stelt: is Brussel een stad met gemeenschappen die kennis uitwisselen, samenwerken en bouwen, of zijn ze geïsoleerd? Zijn het culturele en professionele hokjes, ondoordringbare kasten? En ook: zijn er vruchten die wij van deze veelzijdigheid kunnen plukken?

“Niet genoeg”, naar mijn gevoel en lijstjes die de innovatiefste Europese steden opsommen, versterken dat gevoel -  Brussel staat vaak niet eens in de top twintig.

Als burger, ondernemer en verbruiker met een gevoel voor eigenaarschap, ben ik rotsvast overtuigd van (het vermogen van) diversiteit als drijfveer van creativiteit, een bron van innovatie en de stuwende kracht achter geslaagd ondernemerschap. In dit opiniestuk wil ik dan ook een deugdelijke weg naar technologisch ondernemerschap voorstellen. Een mogelijk pad.

Om te beginnen, moeten we zo veel mogelijk diversiteit bundelen, een kader scheppen waar alle betrokken partijen hun potentieel kunnen ontwikkelen. Ruimtes die openstaan voor algemene technologische thema’s zijn de ideale plek om hen onder te brengen en te stimuleren. De laatste jaren hebben er in Brussel gelukkig heel wat ruimtes het licht gezien waar projecten samen kunnen smelten (BeCentral, Digityser, Molengeek, Microfactory, fablab Imal / Erasmus, Icab, Casernes, Betech...) en waar het Engels beetje bij beetje de voertaal wordt. In deze ruimtes komen er mensen met heel uiteenlopende techprofielen samen: ondernemers, kunstenaars, technologiefans, sprekers, nieuwsgierigen, autodidacten, studenten en nog vele anderen – kortom, een echte “melting pot” en dus ook een goede weerspiegeling van de Belgische tech-gemeenschap.

Bij de voordelen van technologie denken we meteen aan de financiële, maar er zit meer in voor ons. Technologie is als een onvermurwbare scheidsrechter die zich niet laat beïnvloeden door subjectieve meningen en/of andere vooroordelen. Nul of één. Talent heeft geen naam, vooral niet bij verhitte discussies waar de beste technologische aanpak gekozen moet worden voor een probleem. Gelijkwaardige kunde genereert respect en kennisuitwisseling waar iedereen bij baat. Om te kunnen evolueren en groeien moeten peers met elkaar kunnen communiceren in alle vrijheid en al hun vaardigheden in de strijd gooien. Ze krijgen te maken met andere denkwijzen, sociale klassen en culturen. Allemaal, of ze nu startups, gevestigde bedrijven, zelfstandigen of gepassioneerde mensen zijn. Kennis delen en elkaar helpen maken inherent deel uit van IT-technologieën.

Omgekeerd komt technologie ook met een groot struikelblok: door het jachtige economische landschap van vandaag heeft technologie soms de neiging om te ontmenselijken, te isoleren en een doel op zich te worden, wat op termijn een negatief effect op de maatschappij kan hebben. Nul of één, zonder flexibiliteit, gevoelens of aandacht voor de maatschappij zelf… Een technologische uitdaging overwinnen kan zo’n grote ontlading zijn dat de maatschappelijke doelen naar de achtergrond verdwijnen; wie het cijfer beschouwt als heer en meester, loopt het gevaar alleen maar te streven naar die kick van de overwinning.
Dit mogelijke misbruik is min of meer onder controle in Brussel vanwege de thematische co-workingruimtes. Brussel, met zijn vele knappe knoppen, vakgebieden, nationaliteiten, etnische achtergronden en culturen, sferen en meningen, biedt een (ultra)competitief voordeel op het vlak van ethisch; high-level brainstormen over praktisch alle onderwerpen aangaande de burgers en hun rol in de stad. Toegang hebben tot deze ruimtes binnen een straal van 10 km is een uitzonderlijke kans om ideeën, beslissingen en concepten te ontwikkelen – en in Brussel is dat mogelijk.

Er is een osmose aan de gang tussen gemeenschappen met verschillende technische vaardigheden en ideeën, maar we gaan nog te abstract om met het concept van creativiteit. Op gewestelijk niveau moeten we concreter zijn om de weg te kunnen banen naar innovatie en bedrijven met staying power.

Brussel zit op vruchtbare bodem, maar mist een vlammetje dat we wél zien in andere, meer innoverende Europese steden. Wat kan er, buiten subsidies voor een uiteenlopende onderwijsvormen, meer gemengde netwerken, een gunstiger fiscaal klimaat, sterker liberalisme, het streven naar nodige maar ook sociaal aanvaardbare winst, zorgen voor dat broodnodige vlammetje dat op zijn beurt een vicieuze cirkel voor innovatie in gang zet?

Wat met (het delen van) ervaring? Dat kan een inspiratiebron en wegwijzer zijn waarmee we zicht krijgen op de mogelijkheden en ons doel. de mogelijkheden laten zien. Verder kijken dan de vele interne grenzen zorgt voor een bredere visie. De mogelijkheid om begeleid te worden door een ervaren, doorwinterde ondernemer wiens weg al gebaand is, bespaart tijd en genereert betere slaagkansen.

Enkele Brusselse ondernemers zijn erin geslaagd een bedrijf op te richten dat nu zo’n vijf tot tien miljoen euro waard is. Bedrijven van boven de vijftig miljoen – een glazen plafond – zijn hier echt terra incognita. Om deze horizonten te kunnen verkennen, moeten we bepaalde eigenschappen vergaren: zeer specifieke vaardigheden, een lokaal ecosysteem met vertakte en gemeenschappelijke expertise, een gunstig fiscaal klimaat en een niet-aangeboren maturiteit die in de meeste gevallen om begeleiding vraagt. Projecten die kunnen uitgroeien tot bedrijven die de hoogste valorisaties overschrijden kan alleen in een ecosysteem van doeners, ondernemers, vaardigheden en een valorisatiegemiddelde. Dat betekent ook dat er ruimte voor concurrentie gecreëerd moet worden die een goed management stimuleert. Kortom, we hebben een gemeenschap nodig die evolueert.
Laat begeleiding door gevestigde waarden en internationale bedrijfsontwikkeling (biz dev) nu net het ambitieuze doel zijn waar accelerator Ubiz op bouwt. De accelerator, die in het tweede trimester van 2019 in Brussel zijn tenten opzet, zoomt in op maatschappelijke en industriële thema’s en op Afrika. Onder zijn doelgroepen bevinden zich startups of scaleups met een solide management die al een bepaalde omzet draaien en zich graag internationaal willen ontwikkelen.

Tot besluit kan ik stellen dat Brussel vandaag een vruchtbare bodem heeft met alle nodige ingrediënten voor een sterk innovatief ecosysteem met een mogelijk sterke maatschappelijk impact – iets wat in andere steden niet noodzakelijk aanwezig is. Wat Brussel dan weer mist, is een sprankeltje leven, een elektroschok die het ongecompliceerde status quo verstoort. Volgens mij is de sleutel tot dat sprankeltje het high-level delen van ervaringen. Dat zal ervoor zorgen dat ondernemers Londen, Parijs, Berlijn en Amsterdam beginnen te beschouwen als logistieke markten waar ze regelmatig naartoe reizen voor zaken met als resultaat belangrijke contracten, visie in moeilijke tijden, externe groei (via acquisitie?), jobcreatie en opleidingen, investeringen in de producten van morgen, beursgenoteerde bedrijven… Kortom, dankzij dat vlammetje zal Brussel zichzelf overtreffen.